Podstawy i tryb udzielania pomocy
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy.
Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
1) ubóstwa;
2) sieroctwa;
3) bezdomności;
4) bezrobocia;
5) niepełnosprawności;
6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7) przemocy w rodzinie;
7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
10) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status
uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku
z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia
12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
11) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
12) alkoholizmu lub narkomanii;
13) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
14) klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej kryteria dochodowe kwalifikujące do świadczeń z pomocy społecznej aktualnie wynoszą:
· dla osoby samotnie gospodarującej - 776 zł,
· dla osoby w rodzinie - 600 zł;
ZA DOCHÓD uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone
w odrębnych przepisach;
3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Do dochodu nie wlicza się:
1) jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
2) zasiłku celowego;
3) pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na
podstawie przepisów o systemie oświaty;
4) wartości świadczenia w naturze;
5) świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
5a) świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej, o których mowa w ustawie z dnia 20 marca
2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych
z powodów politycznych (Dz. U. poz. 693 i 1220);
6) dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
7) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy
państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195), oraz dodatku wychowawczego, o którym
mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
8) świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r.
o Karcie Polaka
9) świadczenia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 9 ustawy z dnia 22 listopada 2018
r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (Dz. U. poz. 2529);
10) nagrody specjalnej Prezesa Rady Ministrów przyznawanej na podstawie art. 31a ustawy
z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2012 r. poz. 392, z 2015 r. poz. 1064,
z 2018 r. poz. 1669 oraz z 2019 r. poz. 271).
W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:
1) kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie
gospodarującej,
2) kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie
– kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.
W przypadku uzyskania jednorazowo dochodu należnego za dany okres, kwotę tego dochodu uwzględnia się w dochodzie osoby lub rodziny przez okres, za który uzyskano ten dochód.
W przypadku uzyskiwania dochodu w walucie obcej, wysokość tego dochodu ustala się według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia wydania decyzji administracyjnej w sprawie świadczenia z pomocy społecznej.
Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierającego informację o wysokości:
1) przychodu;
2) kosztów uzyskania przychodu;
3) różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania;
4) dochodów z innych źródeł niż pozarolnicza działalność gospodarcza w przypadkach,
o których mowa w ust. 6;
5) odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne;
6) należnego podatku;
7) odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem
pozarolniczej działalności gospodarczej.
Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.
Niezbędne dokumenty:
- zaświadczenie wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego zawierającego informację o formie opodatkowania
- dowód opłacenia składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby , za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Pomoc społeczna może być udzielana z urzędu.
Przyznanie lub odmowa świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Wydaje się ją po uprzednim przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, mającego na celu ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin.
Pracownik socjalny przeprowadzający wywiad środowiskowy może domagać się od osób lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia.
Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny zgodnie z wytycznymi ustawy o pomocy społecznej ustala się na podstawie następujących dokumentów:
1) dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;
2) skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka;
3) dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej;
4) decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub
zasiłku przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia
kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;
5) orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem
1 września 1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do
samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;
6) orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
7) zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia,
zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób
fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie
chorobowe;
8) zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie
umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej
spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego
informacje o potrąconej zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na
ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części
finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
9) zaświadczenia albo oświadczenia o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były
opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych;
10) dowodu otrzymania renty, emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia
przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia
kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;
11) decyzji o przyznaniu uprawnień kombatanckich, zaświadczenia o uprawnieniach
kombatanckich lub legitymacji członka Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej;
12) zaświadczenia urzędu gminy albo oświadczenia o powierzchni gospodarstwa rolnego w
hektarach przeliczeniowych;
13) zaświadczenia albo oświadczenia o kontynuowaniu nauki w szkole podstawowej, szkole
ponadpodstawowej lub szkole wyższej;
14) decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby
bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz
utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia szkoleniowego,
stypendium, dodatku aktywizacyjnego albo oświadczenia o pozostawaniu w ewidencji
bezrobotnych lub poszukujących pracy;
15) decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego;
16) zaświadczenia albo oświadczenia o zobowiązaniu do opłacania składki na ubezpieczenie
społeczne rolników;
17) dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
18) dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne przez osoby prowadzące pozarolniczą
działalność gospodarczą;
19) zaświadczenia albo oświadczenia o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą;
20) zaświadczenia z Urzędu Skarbowego dot. dochodów osób prowadzących działalność
gospodarczą
21) zaświadczenia albo oświadczenia o uzyskaniu dochodu jednorazowego przekraczającego
kryterium dochodowe osób lub rodzin w okresie ostatnich 12 miesięcy poprzedzających
złożenie wniosku o pomoc oraz jednorazowego dochodu należnego za dany okres ;
19) decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne;
20) oświadczenia o stanie majątkowym.
